Nepal is tot nu toe gespaard gebleven van een grote corona-uitbraak. Toch heeft de pandemie grote gevolgen voor het dagelijks leven van de Nepalezen. Heel wat arme huishoudens en arbeidsmigranten verloren hun inkomen. Een klein aantal werknemers kan nu op steunmaatregelen terugvallen, maar wie een informele job heeft – de grote meerderheid van mensen - moet het zonder enige vorm van compensatie zien te redden. We spraken met onze collega Bruno Deceukelier, die voor WSM werkt in de hoofdstad Kathmandu.
Het kleine Nepal, ingesloten tussen twee giganten China en India, waar COVID-19 al heel veel slachtoffers heeft gemaakt, is tot nu toe relatief gespaard gebleven van een grote corona-uitbraak. Bruno: ‘Gealarmeerd door de situatie in andere landen en in navolging van India ging Nepal eind maart in lockdown. Die zou honderd dagen duren en voelde erg surreëel aan. Auto’s mochten niet meer circuleren en de internationale luchthaven ging grotendeels dicht. Scholen sloten hun deuren. Je mocht enkel van 8 tot 10 uur buiten om naar de winkel te gaan of geneesmiddelen te kopen, wat in alle kleine winkeltjes ellenlange wachtrijen deed ontstaan. Mensen die geen boodschappentas bij hadden, werden door de politie tegengehouden, maar sancties waren meestal mild. Een van onze vrienden, die werd tegengehouden, moest een uur op het trottoir zitten en dan een speech geven aan de andere tien gearresteerden over hoe belangrijk het is om de voorschriften te respecteren. Toen hij als grap in zijn betoog vermeldde dat alcohol drinken ook wel de tijd helpt doden, moest hij tien push-ups doen en daarna werd iedereen vrijgelaten… Gezien er zo weinig besmettingen waren, bleef het allemaal eerder gemoedelijk. De eerste Nepalese dode viel pas midden mei, toen België al 9.000 doden telde.’
Bruno: ‘Natuurlijk veroorzaakte de lockdown ook serieuze problemen. Dagloners raakten hun job kwijt, toerisme viel volledig stil, met twee maanden zonder dat ook maar één toerist het land binnenkwam. Nepalese arbeidsmigranten in India die naar hun familie wilden terugkeren, werden aan de grens tegengehouden en verplicht in overvolle kampen te wachten. Velen slopen toch Nepal binnen, maar werden dan als de pest gemeden door familie en buren. Nepalezen in de Golfstaten werden zonder loon in quarantaine geplaatst. Ze konden niet naar Nepal terug omdat er geen vluchten waren. Ziekenhuizen weigerden patiënten te behandelen als ze geen certificaat hadden dat ze vrij van COVID-19 waren. Zwangere vrouwen durfden niet naar ziekenhuizen om te bevallen en vaccinatiecampagnes werden stopgezet. Al deze problemen leidden ertoe dat er meer mensen stierven aan de lockdown-maatregelen dan aan de gevreesde ziekte. The cure was worse than the disease.’
Ondanks het eerder beperkt aantal besmettingen worden de Nepalezen en de Nepalese economie dus zwaar door deze crisis getroffen. Twee zeer belangrijke inkomsten voor het land, toerisme en remittances – het geld dat door meer dan 4 miljoen Nepalese arbeidsmigranten wordt teruggezonden om hun familie te steunen - zijn totaal gekelderd. De meeste mensen hebben niets om op terug te vallen, ze leven van dag tot dag. Ondertussen zijn veel arbeidsmigranten teruggekeerd uit India, Maleisië en de Golfstaten. Het is een gigantische uitdaging om die grote groep mensen op te vangen.
Bruno: ‘In deze coronacrisis draait het allemaal om onze gezondheid, maar tijdens deze pandemie bleven bijna alle private ziekenhuizen gesloten. Tijdens een crisis kun je dus niet op hen rekenen. Dit toont eens te meer hoe belangrijk de strijd voor goede gezondheidszorg is. Tijdens de maanden van strikte lockdown had het land zich moeten voorbereiden, ziekenhuizen uitrusten met materiaal enzoverder. Maar dat gebeurde niet, of onvoldoende. We zagen wel dat de winkeltjes een voor een terug opengingen, arbeiders trokken het land door om thuis te geraken, meer en meer auto’s kregen een vergunning om te circuleren… tot de regering begin mei de lockdown formeel ophief. Misschien zou Nepal gespaard blijven? De wildste verklaringen deden de ronde. De COVID-variant in Nepal was niet zo besmettelijk. Nepalezen leven meer buitenshuis of ze eten meer kurkuma en hebben dus een betere immuniteit. De goden beschermden Nepal. Nepalezen geven geen handdruk, maar gebruiken de meer afstandelijke namaste als begroeting… Wat de uitleg ook is, intussen was het wel duidelijk dat de sociale bescherming waar WSM en haar partners rond werken, fundamenteel is in tijden van crisis, iets waarvoor ook de vakbonden GEFONT en NTUC in Nepal opkomen: toegankelijke gezondheidszorg, kwaliteitsvolle werkgelegenheid, dat de Nepalezen een leefbaar loon en veilige werkomstandigheden in eigen land garandeert. Sociale zekerheid voor mensen die hun inkomen kwijtraken. Vakbonden die zorgen dat er per sector veiligheidsmaatregelen worden uitgewerkt, zodat arbeiders terug aan de slag kunnen. Hoe zorg je ervoor dat bestaande uitkeringen verderlopen, zoals de uitkeringen voor ouderen of mensen met een beperking? Hoe zorg je ervoor dat ouders extra steun krijgen, nu hun kinderen niet meer die ene gegarandeerde maaltijd op school krijgen? Daar werkten de partners van WSM aan en met heel wat goede resultaten.’
Uiteindelijk kwam de regering met een aantal essentiële steunmaatregelen op de proppen. Bruno: ‘Dat is zeker een stap in de goede richting, maar vele informele werkers vallen uit de boot. Zij hebben helemaal geen inkomen en dan prijzen degenen die een lapje grond hebben zich gelukkig. Voor de anderen werd noodhulp in de vorm van voedselpakketten broodnodig. Ook GEFONT en NTUC delen tegenwoordig voedselpakketten uit …’
Bruno: ‘Sinds midden juli stijgen de coronabesmettingen snel, met eind september bijna vijfhonderd doden. Nepal zit dus in het begin van de eerste golf. De speciale corona-zaaltjes in de ziekenhuizen lopen vol, maar het ontbreekt vaak aan de nodige medische apparatuur. Een tweede lockdown werd afgekondigd en verschillende maatregelen kwamen terug. En of Nepal zich zal kunnen aanpassen aan een New Normal is nog zeer de vraag. Het uitblijven van toerisme en remittances is een zware klap voor de Nepalese economie, maar schept misschien ook kansen om te werken aan alternatieve werkgelegenheid, een domein waar de vakbonden zeer actief mee bezig zijn. Iedereen zoekt een weg vooruit en WSM en haar partners zullen hier zeker aan bijdragen. Maar een nieuwe WSM Nepal Express, de reis vanuit België, zal toch nog een tijdje op zich moeten laten wachten…’
24/09/2020
