De Guatemalteekse Judith Girón verloor haar job en het dak boven haar hoofd, nadat ze samen met 46 andere boeren opkwam voor een hoger loon op de koffieplantage. Een verhaal over de bittere smaak van koffie, lijfeigenschap, emancipatie, heerlijkheden en een nieuwe lente.
LAS DELICIAS, ZUIDWESTELIJK HOOGLAND VAN GUATEMALA, GRENS MET MEXICO
De mannen die hier werken en wonen, verdienen tussen de 30 en 40 Quetzales per dag. Dat is zo’n drie à vijf euro: de prijs van een kop koffie - met koekje - in de betere Belgische koffiezaak. De vrouwen verdienen nog minder. Kinderen werken mee om het gezinsinkomen aan te vullen. De boeren zijn het hongerloon, dat ver onder het minimum ligt, beu. Ze willen niet langer overgeleverd zijn aan de grillen van een baas die hen behandelt als eigendom. Ze dromen hardop van een betere toekomst voor hun kinderen.
Hun verzet leidde tot ontslag. 46 gezinnen werden van de ene op de andere dag dakloos. Het was een ongelijke strijd. Cynisch genoeg konden ze zich geen juridische bijstand veroorloven. Tot ze in contact kwamen met MTC, een beweging voor landarbeiders en boeren. Dankzij hun bemiddeling, kregen de families als compensatie (landbouw)grond toegewezen.
Judith Aguilar Girón, Cesar Gonzales en hun vier kinderen wonen in La Nueva Primavera – de Nieuwe Lente, de naam die de boeren gaven aan hun nieuwe gemeenschap. ‘Nu is het aan ons om van deze plek een thuis te maken waar het goed wonen is, waar we samen ons land bewerken voor eigen gebruik en voor verkoop in onze plaatselijke winkel’, getuigt Judith. ‘We verbouwen koffie, cacao, groenten en fruit. Maandelijks komt een verpleegkundige langs, al twee jaar organiseren we lessen voor onze kinderen.’
Echt enthousiast wordt ze, wanneer ze vertelt over de cursussen vrouwenrechten die MTC organiseerde. ‘Ik volgde nauwelijks onderwijs. Daar was geen geld voor. Vroeger gehoorzaamde ik. Aan mijn ouders, de baas, mijn man. Zwoegen, zorgen en zwijgen, daar lijdt je zelfwaardering onder. Hoe meer ik bijleer over mijn rechten, hoe meer mijn ogen opengaan. Nu pas word ik echt gezien en durf ik van mij te laten horen. Beslissen en leidinggeven mag niet langer een mannenzaak zijn. In ons dorp hebben we een vrouwenraad opgericht. Dat vraagt een hele ommezwaai. De projecten die wij voorstellen worden niet op gejuich onthaald, als je begrijpt wat ik bedoel.’
Het is een prille lente die zich aankondigt voor Judith. De nieuwe ideeën en organisatie moeten nog tot volle bloei komen. Judith rekent hiervoor op de volgehouden steun van MTC. ‘Als we erin slagen officieel erkend te worden, kunnen we ook toegang krijgen tot water en elektriciteit, tot onderwijs en gezondheidszorg. Ik kijk uit naar de bouw van een schooltje en gemeenschapscentrum. Er zijn al wat initiatieven om samen te werken. Maar een echte coöperatie van koffieboeren klinkt me als muziek in de oren. Ik hoop dat meer vrouwen en jongeren zich bewust worden van hun kracht en hun schouders zetten onder onze gedroomde samenleving. Dan zal je zien dat in de niet zo verre toekomst de zomer aanbreekt in La Nueva Primavera.’
Voor de samenwerking met de boeren van La Nueva Primavera, kon MTC rekenen op de financiële steun van ACV-CSC Voeding en Diensten en het sectorfonds Alimento.
