Een grote coalitie van middenveldorganisaties, geleid door de vakbonden kwamen op 23 januari 2020 op straat voor een fundamentele hervorming van de sociale zekerheid en de pensioenen. De Dominicaanse Republiek staat voor dubbele verkiezingen: de lokale besturen in februari, gevolgd door presidentsverkiezingen in mei. De hervorming van de sociale zekerheid en de pensioenen is vast en zeker één van dé items bij deze verkiezingen. Tijd voor het middenveld om door te duwen, en een radicale verandering te eisen van de sociale zekerheid. Naast de drie vakbonden bestond de coalitie uit 21 middenveldorganisaties, sociale bewegingen en academische instellingen. Ook het Nationale Netwerk voor Sociale Bescherming, waarmee WSM samenwerkt en waarin de partners van WSM en ACV het voortouw nemen, nam deel aan de actiedag en roept de overheid op tot een grote nationale dialoog rond universele sociale bescherming.
Het grootste probleem met de sociale zekerheid in de Dominicaanse Republiek is dat ze noch heel sociaal is, noch veel zekerheid biedt. Het systeem, dat in 2001 werd ingevoerd, voorziet drie regimes: vooreerst een regime voor de mensen die formeel tewerk gesteld zijn, gebaseerd op sociale bijdragen, ten tweede een vangnet voor de meest kwetsbare bevolking gefinancierd door de overheid; en tot slot een zogenaamd gemengd systeem, waarbij de werknemers uit de informele economie (zonder arbeidscontract of juridisch statuut) kunnen aansluiten bij het contributief systeem. Althans op papier, want ondanks heel wat trek en sleurwerk van de vakbonden alsook de Internationale Arbeidsorganisatie, is dit gemengd systeem nooit in werking getreden.
"We willen geen verzekering, maar zekerheid!"
Maar de adder zit’em in het beheer en de uitvoering van het systeem, dat van meet af aan en tot vandaag voor het grootste stuk in handen zit van private bedrijven. Van de drie risico’s die gedekt zijn door het systeem, zijn er twee nagenoeg volledig in handen van bedrijven: de gezondheidszorg en de pensioenen. Enkel de dekking voor arbeidsongevallen is nog semi publiek. “Het systeem is één grote vrije markt voor de verzekeringsmaatschappijen die er enorm veel winst mee maken”, stelt de coalitie. “Het is een systeem van verzekeringen, vooral voor zij die zich een goede verzekering kunnen permitteren. Maar van een echte sociale zekerheid wat betreft gezondheidszorg of pensioen is helemaal geen sprake.”
De betogers namen vooral de lucratieve pensioenfondsen in het vizier. Het Dominicaans pensioensysteem (althans voor de mensen die formeel tewerkgesteld zijn) is gebaseerd op een individueel spaarsysteem. De maandelijkse verplichte bijdrage bedraagt zo’n 9% van het nettoloon, waarvan één derde ten laste van de werknemer. Die bijdragen worden beheerd door private fondsen die je je pensioen nadien uitkeren. Het gaat om een ‘substitutief systeem’, zoals dat hier heet, dat het overheidssysteem vervangt.
Iemand die 30 jaar gewerkt heeft aan een loon van pakweg 20.000 Pesos (ca. 340 euro) – hetgeen nog ruim boven het laagste minimumloon van 12.000 Pesos is – moet het na 30 jaar trouw bijdragen en individueel sparen met 6.000 Pesos (100 euro) per maand aan pensioen doen. En dan nog is dat pensioen niet verzekerd tot het einde der dagen. “Slechts twee landen ter wereld hebben dergelijk pensioensysteem, dat zuiver gebaseerd is op individuele kapitalisatie”, stelt Mathias Bosch, onderzoeker van de Dominicaanse Fundación Juan Bosch, gespecialiseerd in sociale zekerheid en deelnemer aan de manifestatie. Pensioenfondsen, zo stelt Bosch, die tussen 2004 en 2015 een winst optekenden van 35,8%.
Gijs Justaert - Continentale Coördinatie Latijns-Amerika
Samen met deze nieuwe coalitie, ijvert het Dominicaanse Netwerk voor Sociale Bescherming voor een fundamentele hervorming van het sociale zekerheidssysteem. Lees meer over het netwerk op : http://proteccionsocialparatodos.org/sin_rd.php
