'De strijd verderzetten, dat zijn we verplicht aan de mensen die het leven lieten om ons te kleden'

Adélaïde Charlier en Boon Breyne zijn activisten voor klimaatrechtvaardigheid en coördinatoren bij de Belgische afdeling van Youth for Climate. Die klimaatjongerenbeweging wil de gevolgen van de klimaat- en biodiversiteitscrisis inperken door systeemverandering, daarom oefent ze politieke druk uit en wil ze het bewustzijn in de samenleving vergroten.

Hoe kijken jullie terug op de ramp in Rana Plaza?

‘What did you do once you knew?’, is een relevant citaat van Scientist Rebellion. Toen Rana Plaza in 2013 instortte waren we nog jong, we hebben er geen actieve herinneringen aan. Toch staat de ramp voor ons symbool voor mensenrechtenschendingen door overconsumptie. Ondertussen is er in alle sectoren meer aandacht voor duurzaamheid, maar de kern van het probleem wordt niet aangepakt. De ramp en fast fashion in het algemeen zijn het resultaat van een obsessie met economische groei en kapitaal. Als de oorzaak niet wordt aangepakt, zullen gelijkaardige rampen nog plaatsvinden.

Van wie moet de verandering komen?

Als individu dragen we daar een verantwoordelijkheid in. Maar laat het duidelijk zijn, die is van een andere orde dan de politieke en bedrijfsverantwoordelijkheid. Zorgplichtwetgeving zou een oplossing kunnen zijn, die had er al moeten zijn wat ons betreft. We vrezen dat we als middenveld overstemd worden door het machtige lobbywerk van bedrijven. Het wetsvoorstel dat er nu ligt is weinig ambitieus. Door productie van een kledingstuk te verplaatsen naar een ander deel van de wereld, wordt uitbuiting makkelijker voor een producent. En de consument ligt er misschien ook minder wakker van, de afstand maakt ons minder betrokken.

Is minder nieuwe kleren kopen de oplossing?

SHEIN biedt dagelijks 10.000 producten aan, de meeste daarvan worden nooit gedragen. Achter overconsumptie zit overproductie. Tweedehands is essentieel in de oplossing, maar niet voldoende om overproductie aan te pakken. We hebben nood aan een structurele verandering naar een echt circulair systeem waarin geen nieuwe grondstoffen meer nodig zijn. ‘Overconsumptie’ is bovendien niet enkel ‘meer consumeren dan wat je nodig hebt’. Het gaat ook essentieel over het Globale Noorden dat voor eigen gewin grondstoffen en energie afneemt van het Globale Zuiden, en daarmee kansen ontneemt.

Dit interview n.a.v. de tiende verjaardag van de Rana Plaza-ramp verscheen eerder in WSM-magazine 12.