De impact van COVID-19 en gender in Latijns-Amerika

Sociale bescherming is er niet alleen om zaken als het verliezen van je job, arbeidsongeschiktheid of ouderdom op te vangen, maar ook als antwoord op structurele problemen zoals armoede of ongelijkheid. Vrouwen dragen in de samenleving vaak de zorg voor kinderen en mensen in nood, niet alleen in het kader van onbetaald thuiswerk, maar ook bij formeel of informeel werk buitenshuis.

De negatieve economische impact van COVID-19 komt bovenop een al moeilijke economische situatie in Latijns-Amerika. Dit komt door de daling van uitvoer, het wegvallen van toerisme, het gebrek aan voorraden en de vermindering van investeringen in combinatie met de ineenstorting van grondstofprijzen. In Latijns-Amerikaanse landen is de economische impact ook al meteen zichtbaar op vlak van bijvoorbeeld voedselonzekerheid, onderwijs, en economische onzekerheid bij iedereen die ontslagen wordt. Doordat vooral vrouwen er voor het gezin zorgen, zorgt de pandemie ook voor een sociale ramp. Huishoudhulpen zijn de eersten die thuis moeten blijven om de verspreiding van COVID-19 te vermijden, met of zonder uitbetaling. Ze hopen dan ook op overheidssteun.

Voorlopig zou de impact van COVID-19 Latijns-Amerika zo’n 3,1% van het bbp kosten. De Economische Commissie voor Latijns-Amerika en de Caraïben (ECLAC) schat dat er een economische inkrimping van -1,8% zou kunnen volgen, wat kan leiden tot een werkloosheidsstijging van zo’n 10%. De armoedecijfers zouden van 29,4% tot 35,4% gaan, en extreme armoede van 10,8% tot 14,5%, of van 67,4 miljoen tot 90 miljoen inwoners. Eind 2020 zou de regio op deze twee indicatoren 13 tot 15 jaar achteruit gaan, wat een groot obstakel betekent voor het bereiken van de SDG’s tegen 2030.

Verder bouwend op deze cijfers en rekening houdend met dat naar schatting meer dan 50% van de bevolking vrouw is, zullen 110 miljoen vrouwen en personen voor wie ze zorg dragen in extreme armoede belanden.

Sociale bescherming kan preventieve maatregelen treffen om doeltreffend op dergelijke noodsituaties te reageren:

-verhoog tijdelijk de waarde of duur van subsidies voor bestaande programma’s
-verhoog tijdelijk het aantal begunstigden van bestaande sociale beschermingsprogramma’s
-er kan een nieuw programma voor tijdelijke bijstand worden opgezet

Aangezien de impact van COVID-19 niet hetzelfde is voor mannen als voor vrouwen, moet daar volgens UN Women ook rekening mee gehouden worden bij sociale bescherming:

1. Zorg voor de beschikbaarheid van volgens geslacht geordende gegevens met daarbij een genderanalyse, gedifferentieerde infectiepercentages, gedifferentieerde gevolgen qua zorg- en economische lasten, in kaart gebrachte belemmeringen bij toegang voor vrouwen en in kaart gebracht huiselijk en seksueel geweld
2. Zorgen voor een genderbewuste aanpak houdt in dat er voldoende middelen worden toebedeeld om tegemoet te komen aan de behoeften van vrouwen en meisjes.
3. Betrek vrouwen in alle stadia van aanpak en bij zowel nationale als lokale besluitvorming. Vooral vrouwen die het meest door crises getroffen worden, zoals vrouwen in de zorgsector, huishoudhulpen, informele werknemers, migranten en vluchtelingen, moeten betrokken worden.
4. Zorg ervoor dat de onmiddellijke behoeften van vrouwen in de zorgsector worden ingelost.
5. Bevorder rechtstreeks overleg met vrouwenorganisaties, zodat hun opvattingen, belangen, bijdragen en voorstellen worden opgenomen in de geformuleerde aanpak van de pandemie.
6. Boodschappen omtrent volksgezondheid moeten diverse vrouwen bereiken en inspelen op de verscheidene rollen die vrouwen dragen.
7. Neem direct compenserende maatregelen voor informele werknemers en in sectoren die het hardst door de pandemie getroffen worden. Zo kunnen de inkomsten en het levensonderhoud van de meest getroffen vrouwen worden verzekerd.
8. Bevorder beleid dat onbetaald werk op vlak van gezondheidszorg, zorg voor kinderen, ouderen en personen met een beperking erkent, vermindert en herverdeelt, aangezien dit werk grotendeels door vrouwen wordt uitgevoerd.
9. Houd rekening met de verschillende behoeftes van mannen en vrouwen bij het herstel op (middel)lange termijn.

Door Georgina Bruno – WSM Dominicaanse Republiek
Omslagfoto © Audrey Claeys