Persbericht
Het nieuws over werkbare vaccins tegen corona en de initiatieven van de Europese Commissie en vele landen om deze aan te kopen en te verdelen betekent een hele opluchting na al de ellende die COVID-19 heeft veroorzaakt. Maar wat met de meerderheid van de wereldbevolking die leeft in landen met minder financiële slagkracht? Wanneer en hoe zullen zij toegang krijgen tot een vaccin? Nu al is duidelijk dat 80% van de geplande voorraad van het vaccin van Pfizer gereserveerd is door landen met amper 14% van de wereldbevolking.
Een tijdelijke opschorting van het TRIPS-akkoord binnen de Wereldhandelsorganisatie zou een stap in de goede richting kunnen zijn. De EU (waaronder België), de VS, Japan en Noorwegen houden die beslissing echter tegen, zo bleek vorige vrijdag tijdens een vergadering van de WTO. Die houding staat in schril contrast met de mooie woorden van de G20 dit weekend waar werd aangedrongen op een eerlijke distributie van vaccins over de wereld. 11.11.11 dringt samen met een aantal lidorganisaties bij de EU en de Belgische regering aan op een consequente houding.
Zuid-Afrika en India namen binnen de Wereldhandelsorganisatie (WTO) het initiatief om het TRIPS-akkoord tijdelijk op te schorten zodat de Covid-19 vaccins en andere noodzakelijke medische voorzieningen sneller en op een veel grotere schaal ter beschikking kunnen worden gesteld van de hele wereldbevolking. TRIPS biedt een wereldwijde bescherming voor intellectuele eigendomsrechten, zoals patenten, en een mechanisme om overtredingen te bestraffen. Een opschorting van het akkoord maakt het mogelijk dat andere bedrijven dan de ontwikkelaars het vaccin kunnen produceren.
“Het voorstel van India en Zuid-Afrika aan de WTO kan een aanzet zijn voor landen om af te zien van het intellectueel eigendomsrecht zonder te moeten vrezen voor sancties. Het is een oproep tot echte solidariteit en samenwerking, waarbij de gezondheid van mensen boven de winst wordt geplaatst,” zeggen Prasanna S Saligram en Priyam Lizmary Cherian van People’s Health Movement, een partner van Viva Salud die gezondheidsactivisten, middenveldorganisaties en academische instellingen samenbrengt voor het recht op gezondheid.
In schril contrast met de mooie woorden op de G20 bijeenkomst van afgelopen weekend over het toegankelijk maken van de corona-vaccins hebben landen zoals de VS, Japan, Noorwegen en ook de EU zich in de WTO tegen het voorstel van Zuid-Afrika en India uitgesproken. Zij stellen dat TRIPS voldoende flexibiliteit voorziet, maar die vergen procedures die land per land moeten worden doorlopen en erg ingewikkeld zijn, zeker als het gaat over uitvoer naar landen die zelf geen productiecapaciteit hebben. Bovendien bemoeilijken farmaceutische bedrijven deze procedures door tientallen patenten te nemen op de (verschillende stappen in de) bereidingsmethodes en de onderdelen van het zelfde product.
Met een tijdelijke opschorting van TRIPS kan veel sneller de wereldwijde productiecapaciteit worden ingeschakeld en kunnen meer vaccins, sneller en goedkoper ter beschikking komen.
India en Zuid-Afrika dienden hun voorstel begin oktober in. Bij de bespreking ervan in de WTO TRIPS Raad van 15-16 oktober kreeg het grote bijval bij lage- en middeninkomenslanden, maar werd het afgewezen door de hoge-inkomenslanden. Het voorstel moet binnen de 90 dagen worden voorgelegd aan de Algemene Raad van de WTO. Daarvoor zal de TRIPS Raad in de december opnieuw moeten samen komen. Als er geen consensus gevonden wordt, kunnen de indieners een stemming vragen en kan er een beslissing genomen worden met drie vierde meerderheid.
Samen met Viva Salud, WSM, FOS, Dokters van de Wereld, Oxfam-in-België en CNCD-11.11.11 vraagt 11.11.11 dat België en de EU het initiatief steunen en zich tegelijk inzetten voor meer internationale coördinatie van het onderzoek, de ontwikkeling en de verdeling van het vaccin.
Om de verspreiding van het coronavirus helemaal te stoppen, is het cruciaal dat een vaccin tegen COVID-19 een mondiaal publiek goed wordt. De controle over toegang, prijs, veiligheid en effectiviteit moet in publieke handen liggen zodat het recht op gezondheid voor iedereen gegarandeerd kan worden. Want, zo stelde António Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, het eind augustus: "Geen enkel land is veilig en gezond totdat alle landen veilig en gezond zijn".
Een briefing paper waarin het hele verhaal van de toegankelijkheid wordt verteld, lees je hier.
Lees hier het opiniestuk in De Morgen
