Het Peruviaanse congres heeft in september een wet aangenomen die ervoor moet zorgen dat het werk van tienduizenden huishoudhulpen beter gereguleerd wordt. Deze ratificatie van IAO-conventie 189 betekent een grote overwinning voor de WSM-partners in Peru. Samen met Andrea Salazar en Felipe Vega, twee activisten van de Peruviaanse KAJ, blikken we terug op een lange strijd voor meer sociale rechtvaardigheid.
Andrea en Felipe: “voortaan heeft elke huishoudhulp recht op 30 dagen vakantie per jaar, een maandelijks minimumloon van 930 Soles (€ 220) en een werkdag van maximum acht uur. Ook moet er een contract tussen werkgever en werknemer worden geregistreerd bij het Ministerie van Werk en moet de werkgever een betalingsbewijs kunnen voorleggen om fraude te voorkomen.
Hierdoor kunnen vele werknemers uit de informele sector en onzekerheid klimmen. Om geweld op de werkvloer te bestrijden wordt er een aantal beschermingsmaatregelen die discriminatie verbiedt voorzien. Bovendien hebben vrouwen recht op zwangerschapsverlof en kunnen ze niet ontslagen worden omwille van hun zwangerschap.”
Andrea en Felipe: “in Peru is huishoudpersoneel, doorgaans vrouwen, onzichtbaar. Achter de muren van een woning vallen ze vaak ten prooi aan discriminatie en geweld. In 2011 kregen we via WSM en ACV-CSC de kans om samen met WSM-partners uit Azië en Afrika deel te nemen aan gesprekken binnen de Internationale Arbeidsorganisatie, en konden we het werk van deze duizenden vrouwen wat meer zichtbaar maken.
In Peru zijn meer dan 60.000 huishoudhulpen actief. In Genève werd gehoor gegeven aan hun verhalen uit het dagelijkse leven, met als doel het verbeteren van hun arbeidsomstandigheden. De hele wereld erkende dat huishuidpersoneel het recht heeft om waardig te leven, dus moest Peru dit ook erkennen. De nationale wet hierover uit 2003 was veel te zwak om grondige veranderingen teweeg te brengen, dus een hervorming was nodig.”
Andrea en Felipe: “we zijn niet bij de pakken blijven zitten. Onze inspanningen zijn zichtbaar op straat: daar ontmoeten we vrouwen, van wie de meesten uit landelijke gebieden migreren op zoek naar een inkomen en zekerheid. Meer dan vijftig jaar gelden richtte de KAJ avondscholen op waar deze vrouwen hun middelbare studies konden voltooien, soms als opstap naar hogere studies of professionele projecten. Het vormen ontmoetingsplaatsen waar hun activisme vorm krijgt.
Uit deze plaatsen vol betrokkenheid ontstonden ’s lands eerste vakbonden voor de rechten van huishoudpersoneel. Deze vrouwen organiseerden bijeenkomsten om mensen bewust te maken van hun omstandigheden. Geleidelijk aan bereikten ze politieke vertegenwoordigers die hun boodschappen meenamen tot in de besluitvorming in het parlement en de nationale regering. Er is zelfs een overleg met vakbonden en politici opgericht om het wetgevingsproces te kunnen volgen.
Verschillende politieke crises die ons land de laatste tijd doorkruisten (de afgelopen twee jaar werd het parlement verschillende keren ontbonden, n.v.d.r.), hebben geleid tot een verzwakking van de rechtse partijen. Voor progressieve partijen ontstond de kans om deze wet op de parlementaire agenda te zetten. Maar de overwinning is er een van de duizenden vrouwen die zich samen inzetten. We zijn heel erg trots op het geleverde werk.”
Andrea en Felipe: “dankzij deze wet zullen huishoudhulpen zich meer bewust zijn van hun rechten en die kunnen opeisen. De uitdaging zal vooral zijn om de wet in te zetten om hun dagelijkse levens te verbeteren. We moeten doorgaan om de mensen die in nood zijn te bereiken. Met KAJ willen we de bewustwording bij werkgevers vergroten. Dat is een uitdaging omdat ze moeilijk te identificeren zijn en zich niet verenigen binnen een werkgeversfederatie zoals bij andere sectoren. Ons doel hieromtrent is dat de Peruviaanse overheid een grote campagne lanceert om dit thema bekend te maken bij de bevolking, want er is vooral een gebrek aan informatie.”
“Op achtjarige leeftijd kwam ik vanuit provincie Apurimac in de hoofdstad toe. Ik had geen ouders meer, dus in Lima zorgde mijn tante voor me. Toen ik veertien was, vertelde ze me dat ze niet rond kon komen. Vervolgens ging ik schoonmaken, koken, ouderen helpen … Toen ontmoette ik activisten van de Peruviaanse KAJ en schreef ik me in voor een zogenaamde avondschool. Ik sloot me aan bij vakbond IPROFOTH en werd me er stilaan van bewust dat ik verkeerd behandeld werd.
Mijn baas vroeg me om te veel te werken, ook tijdens mijn vakantie, en vaak zonder betaald te worden. Met de hulp van de vakbond en steun van vrienden kon ik uiteindelijk schulden terugvorderen. Ondertussen ben ik van werkgever veranderd. Het gaat beter, maar perfect is het niet. Door COVID-19 heb ik een contract ondertekend dat stelt dat ik vier maanden lang thuis moet blijven. Gelukkig zijn er digitale wegen om met vrienden van de vakbond te communiceren, maar dit maakt de strijd wel moeilijker.
Nu ik 26 jaar ben ik, wil ik verder kijken. Door de avondschool kon ik mijn middelbare school afmaken. Ik had graag verder gestudeerd, maar ik heb een inkomen nodig. Nu droom ik ervan om een schoonheidssalon of restaurant te starten. Met de steun van KAJ kon ik een cursus cosmetica volgen en heb ik al wat vaardigheden, nu moet ik wat geld opzij zetten om mijn droom werkelijkheid te maken!”
Interview door Santiago Fischer, beleidsmedewerker bij WSM
