Onze planeet is in gevaar, en als we onze aanpak niet ingrijpend veranderen kunnen de gevolgen voor alle mensen én toekomstige generaties verwoestend zijn. Daarom komen we zondag 10 oktober de straat op in Brussel en laten we onze stem horen voor echte verandering naar een duurzamere planeet.
De klimaatcrisis is de realiteit, ook in België neemt het aantal extreme weersituaties toe. Elke tiende graad telt, en we moeten al het mogelijke doen om de schade te beperken. Na anderhalf jaar komt de klimaatbeweging terug de straat op met een grote nationale klimaatmars in Brussel deze zondag. Ook WSM en partnerorganisaties van beweging.net tekenen present. Aan de vooravond van een belangrijke Europese top en de klimaatconferentie in Glasgow (COP26) wil de Klimaatcoalitie een krachtig signaal afgeven aan de beleidsmakers. "De boodschap is eenvoudig: we verwachten ambitieuze, solidaire en samenhangende maatregelen", stelt Nicolas Van Nuffel, voorzitter van de Klimaatcoalitie. "We hebben een Belgische Green New Deal nodig. We stellen meer dan 100 concrete oplossingen voor om dit te bereiken."
We staan dus voor één van de grootste uitdagingen in de geschiedenis van de mensheid. Volgens de laatste IPCC-rapporten2 zal de gemiddelde opwarming tegen het einde van de 21e eeuw meer dan 4°C bedragen in vergelijking met het pre-industriële tijdperk als we de uitstoot van broeikasgassen op het huidige niveau houden. Hun laatste onderzoek toont aan dat de gevolgen van de opwarming al verwoestend zullen zijn bij een stijging van ‘maar’ 1,5° C. Echter, het in 2015 ondertekende Klimaatakkoord van Parijs heeft als doel om de opwarming te beperken tot 2°C. Wetende dat de overgrote meerderheid van de landen niet in staat blijkt deze doelstelling te bereiken, hoe weinig ambitieus die ook is, is het logisch om te constateren dat we op dit moment op het verkeerde spoor zitten.
We willen allemaal een leefbare planeet... maar zonder iemand achter te laten. Daarvoor is een paradigmaverschuiving nodig op twee grote gebieden:
Om deze paradigmaverschuiving te bereiken en zo een nieuw evenwicht te vinden, zullen er samen oplossingen moeten worden gevonden in een brede wereldwijde alliantie tussen het maatschappelijk middenveld, het bedrijfsleven en politieke leiders. Deze actoren moeten samen de transitie naar een koolstofarme economie sturen die de mens en de planeet in het productie- en consumptieproces centraal stelt.
De acties die door verschillende sociale actoren over de hele wereld zijn ontwikkeld laten zien dat deze transitie alleen mogelijk is dankzij hun bijdrage. Bovendien laten ze zien dat sociaal welzijn en milieubescherming doelstellingen zijn die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en elkaar versterken.
De partnerorganisaties van WSM, ACV-CSC en de Christelijke Mutualiteit zijn vakbonden, mutualiteiten en andere sociale bewegingen in Azië, Afrika, Latijns-Amerika en de Caraïben. Deze organisaties, met hun sterke sociale basis, zijn hefbomen voor duurzame sociale verandering, omdat ze nu al moeten reageren op de negatieve gevolgen van de klimaatverandering, die in de eerste plaats hun gemeenschappen treft.
Deze partnerorganisaties hebben niet gewacht op de recente grote internationale klimaatconferenties. Samen met hun leden voeren zij al jaren projecten uit om de veerkracht van mensen tegenover klimaatverandering te vergroten en de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Deze projecten zijn geworteld in de lokale realiteit en worden gezamenlijk bedacht, uitgevoerd en geëvalueerd, waardoor iedereen wordt gestimuleerd om zich de dynamiek eigen te maken. Naast het technische aspect vergeten ze ook de noodzaak niet om het bewustzijn rond klimaatkwesties te vergroten, want de strijd wordt ook gevoerd in de sociale en politieke arena’s. Door hun geëngageerd politiek discours brengen de partnerorganisaties en hun leden zo ook boodschappen voor een beter beheer van onze 4 planeet over aan de politieke besluitvormers. Hoewel deze gemeenschappen verre van de belangrijkste uitstoters van broeikasgassen zijn, mobiliseren ze zich toch, zich bewust van het belang ervan voor de hele mensheid. Hun acties kunnen als inspiratie dienen voor elke bevolkingsgroep ter wereld die een andere weg wil inslaan dan die van de ongebreidelde economische groei.
De versterking van onze democratische systemen moet ook helpen om al deze acties te sturen richting een betere toekomst. Stel je voor dat we niet de hele bevolking betrekken bij de besluitvorming over de klimaatverandering? Elk klimaatbeleid moet gebaseerd zijn op echte, solide en permanente burgerparticipatie, waarbij alle bevolkingsgroepen worden uitgenodigd om zich ook op andere manieren uit te drukken dan via verkiezingen of ad hoc overleg. Elke belastingmaatregel moet bijvoorbeeld onderworpen worden aan voorafgaande studies naar de sociale gevolgen om ervoor te zorgen dat ze de bevolking niet kwetsbaarder maken. Een systeem gebaseerd op sociale rechtvaardigheid helpt te voorkomen dat acties om de negatieve gevolgen van de klimaatverandering aan te pakken ook onvoorziene rampzalige sociale gevolgen hebben en reeds kwetsbare burgers in extreme armoede duwen.
Iedereen kan individueel zijn gedrag aanpassen en meer respect hebben voor de planeet. We moeten allemaal durven groei omwille van groei, koste wat het kost los te laten en in de plaats een wereld te bevorderen waarin minder wordt geconsumeerd. Maar we mogen ons niet vergissen van doelwit. Door de verantwoordelijkheid bij individuen te leggen, verhindert het geglobaliseerde economische systeem ons te denken dat het kapitalistische, productie-gerichte systeem in vraag moet worden gesteld. Individuele actie alleen zal nooit genoeg zijn om de uitdagingen door klimaatverandering, armoede, uitsluiting en ongelijkheid het hoofd te bieden. Het kan echter wel als hefboom dienen voor verandering, vooral wanneer individuen samenkomen op het niveau van gemeenschappen, sociale bewegingen en bedrijven. Door de politieke leiders te laten zien dat echte oplossingen mogelijk zijn die sociale vooruitgang en respect voor de planeet met zich meebrengen, zullen ze die bevorderen.
'Samen moeten we van ecologische transitie een instrument maken voor sociale rechtvaardigheid ... en van sociale rechtvaardigheid een motor voor ecologische transitie.'
Klik hier om 'Klimaat in Nood' te lezen, onze publicatie met meer info over de innovatieve aanpakken die door WSM en partnerorganisaties worden ondersteund.
Graag tot op 10 oktober bij de #BackToTheClimate klimaatmars!
