PHNOM PENH – Met zo’n 800.000 arbeiders is de kledingindustrie één van de belangrijkste werkgevers in Cambodja. Maar de door het coronavirus veroorzaakte economische crisis slaat diepe wonden. Athit Kong (39), voorzitter van de Cambodjaanse vakbond C.CAWDU, ziet de gevolgen iedere dag. Hij vertelt over de situatie tijdens de coronacrisis en over wat hem persoonlijk drijft bij zijn vakbondswerk.
Lees het verhaal van Athit in onderstaand interview, of bekijk onze online talk met Athit, la fille d'O-oprichtster Murielle Scherre en Sara Ceustermans van de Schone Kleren Campagne.
leestijd: 4 minuten
'Ik was 18 toen ik zelf in een fabriek ging werken', vertelt Athit. 'Mijn familie was arm en er was geen werk in mijn dorp. Een vriend wist dat er werk was in de fabriek, dus ben ik met hem meegegaan.'
Waarom heb je je destijds aangesloten bij de vakbond?
'Er waren toen veel problemen in de fabriek. De lonen waren laag en er vielen vaak mensen flauw. Ook waren er veel problemen met het Chinese management. Ik wilde iets doen om mijn collega’s en mezelf te helpen.' Vakbondswerk kan gevaarlijk zijn in Cambodja. Veel Cambodjaanse vakbondsactivisten worden geïntimideerd, fysiek aangevallen of gearresteerd.
Ben jij weleens bang?
'Ja. Toch wel. Net nadat ik me had aangesloten bij C.CAWDU werd ik ’s nachts naar het kantoor van mijn fabriek gebracht. Daar werd ik geïntimideerd door bewapende en flink gespierde beveiligers. Een beangstigend moment. Nu zijn er nog steeds momenten waarop ik bang ben. Maar ik probeer alert te blijven en mezelf ervan te verzekeren dat ik de juiste beslissing heb genomen.'
Je bent vader van vier kinderen. Wat vertel je hen over je werk?
'Mijn kinderen vragen mij weleens: Wat is C.CAWDU? Toen ik zei een vakbond, begrepen ze me eigenlijk niet. Dus heb ik hen uitgelegd dat je niet alleen voor jezelf moet werken. Je moet ook anderen helpen die in nood zijn. Dat is een nuttige manier om je leven te leiden.'
C.CAWDU heeft ruim 50.000 leden. Wat doen jullie voor hen?
'We hebben drie hoofddoelen. Allereerst willen we onze leden vertellen over hun rechten volgens de arbeidswet, want dat is belangrijk voor hun levensonderhoud. Een ander belangrijk punt is dat we onderhandelen met werkgevers, over salarissen en arbeidsomstandigheden. En daarnaast lobbyen we bij de overheid voor betere arbeidsrechten.'
Lukt dat werk nog nu er een crisis heerst?
'Het lukt, maar onze resultaten zijn minder dan voorheen. Dat zagen we bijvoorbeeld bij de recente onderhandelingen over het minimumloon. In de afgelopen jaren kregen arbeiders er ieder jaar acht tot vijftien dollar per maand bij. Voor 2021 is de loonsverhoging maar twee dollar.'
De coronacrisis veroorzaakt overal problemen. Wat is de impact op de kledingindustrie in Cambodja?
'De directe impact is dat arbeiders hun werk kwijt zijn. Meer dan 200.000 arbeiders zijn geschorst, en meer dan vijftien fabrieken zijn inmiddels officieel gesloten. Wettelijke uitkeringen, zoals de anciënniteitstoelage, zijn verminderd.'
Schorsingen? Hoe werkt dat?
'Dat is gecompliceerd, maar als er geen bestellingen zijn vanwege het coronavirus, dan kan een werkgever een schorsing doorvoeren. Volgens de wet mag een fabriek dan twee maanden dicht, maar sommige fabrieken blijven voor vier maanden of zes maanden gesloten. Daar wordt nog heftig over gedebatteerd. Mag dat volgens de wet of niet? En wie is er verantwoordelijk om te betalen?'
Als een fabriek het werk schorst, krijgen arbeiders nog maar 70 dollar per maand (59 euro), waarbij de werkgever 30 betaalt en de overheid 40. Is dat genoeg?
'Het minimumloon is nu 190 dollar (161 euro) per maand. Inclusief toeslagen verdient een textielarbeider gemiddeld 220 of 230 dollar. Maar met een schorsing krijgen ze dus maar 70 dollar. Dat is veel minder dan de helft van wat ze normaal verdienen. En eigenlijk alleen genoeg om de huur te betalen en een beetje eten te kopen. Dus nee, dat is niet genoeg. Het is onmenselijk om maar 70 dollar te geven als mensen voor zichzelf en hun familie moeten zorgen.'
We hebben ook gehoord over kledingmerken die bestellingen annuleren omdat winkels in het Westen dicht zijn. Is dat een groot probleem geweest?
'Dat heeft grote problemen veroorzaakt, en het leidde tot heel sterke reacties van werkgevers en werkgeversorganisaties. Het was immoreel van de merken om bestellingen te annuleren terwijl ze nog afspraken met leveranciers hadden staan. Ook de vakbonden hebben de merken daarom onder grote druk gezet. Sommige hebben hun beslissing later teruggedraaid, maar niet alle merken hebben dat gedaan.'
Wat kan C.CAWDU doen om arbeiders te helpen die nu zo zwaar worden getroffen door de crisis?
'Onze huidige prioriteit is de overheid te vragen de anciënniteitstoelage niet uit te stellen, en ontslagpremies niet in te houden als een fabriek sluit. Ten tweede willen we dat kledingmerken bij schorsingen 40 procent van het minimumloon betalen. Dat zou 76 dollar zijn, en dat bovenop de 70 dollar die ze nu ontvangen.'
Veel in Cambodja geproduceerde kleding wordt in het Westen verkocht. Wat zou je deze consumenten willen zeggen?
'Ik denk dat de consument in de ‘kopende’ landen bewust moet consumeren. Zichzelf de vraag stellen: Welke kleding koop ik? Welke merken? Via betrouwbare organisaties moet hij antwoorden proberen te krijgen. Bijvoorbeeld: Waar wordt dit merk geproduceerd? En worden arbeidsrechten er gerespecteerd?'
C.CAWDU heeft sterke partners in België. Heb je een boodschap voor hen?
'Ik denk dat we samen al goede dingen hebben gedaan, maar we moeten meer doen. We hebben nu financiële middelen en kennis, maar we hebben meer coördinatie nodig. Vakbonden over de hele wereld, en mensen die arbeiders willen steunen, kunnen meer bijdragen. En we moeten de manier waarop we onze middelen en krachten organiseren verbeteren, zodat we sterker worden.'
Dit zijn moeilijke tijden. Hoe motiveer jij jezelf en je collega’s om door te gaan?
'We boekten bij C.CAWDU niet alleen mislukkingen en verliezen, maar ook veel overwinningen. Dat biedt ons een stevig fundament. En juist nu het moeilijk is, hebben we geen andere keuze dan verenigd en sterker te zijn dan we waren. Doen we dat niet, dan raken we nog meer voordelen kwijt.'
En wat drijft jou persoonlijk?
'Ik streef ernaar anderen met mijn werk te helpen. Een leven duurt niet erg lang, dus is het belangrijk het nuttig te gebruiken. Er is niets mis mee als je onder goede omstandigheden wil leven, maar deel dat geluk en die blijdschap met anderen. Dat is een visie die mij motiveert.'
Athit’s vakbond C.CAWDU is partner van WSM en ACV. C.CAWDU verdedigt de rechten van kledingarbeiders. De vakbond onderhandelt cao’s op het niveau van de bedrijven: leefbare lonen, premies en ziekte-uitkeringen, verlof, pensioenen en veilige arbeidsomstandigheden. Bij de Cambodjaanse overheid pleit C.CAWDU voor hogere minimumlonen en trekt ze aan de alarmbel, nu zoveel arbeiders het moeilijk hebben als gevolg van de coronacrisis. Met de WSM-steun van 5.000 euro, startte C.CAWDU dit jaar rechtszaken op voor arbeiders van wie de fabriek permanent gesloten werd, die onrechtmatig ontslagen werden of niet langer premies uitbetaald krijgen en daardoor onder de armoedegrens leven.
TEKST / Ate Hoekstra - FOTO / Enric Català en Bas De Meijer
