Smartphones en digitalisering zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. En door corona gebruiken we het wereldwijde web nog meer dan vroeger. We werken van thuis uit. We shoppen online. We videochatten met vrienden en familie. Tijd om onze smartphone eens uit de kast te halen.
Smartphones zijn kleine bakjes, maar de impact van hun productie is niet te onderschatten: arbeidsomstandigheden en lonen bij de ontginning van grondstoffen en de productie van smartphones blijken vaak pover. Zelfs bij de meer duurzame toestellen kan kinderarbeid in de keten niet worden uitgesloten. De klassieke ontginning van grondstoffen zorgt voor water- en bodemvervuiling en een enorm waterverbruik. De productie van een hedendaagse smartphone veroorzaakt ongeveer 70 kg CO2. Bovendien worden grondstoffen zoals kobalt en lithium schaars, en zijn andere zoals tantaal reden tot conflict.
We vervangen onze smartphone gemiddeld na drie jaar. Hoewel het grootste deel van zo’n toestel gerecycleerd kan worden, gebeurt dat nog te weinig. Door smartphones op een verkeerde manier weg te gooien stapelt de afvalhoop zich verder op. Net als bij andere elektrische toestellen zorgt de digitale vuilnisbelt voor een milieu-impact, gezondheidsproblemen en ongereguleerde arbeid.
De meest verantwoorde smartphone is de smartphone die er niet is, maar soms heb je er eentje nodig. Om het zo duurzaam mogelijk te houden, kan je je toestel best zo lang mogelijk gebruiken, het (laten) repareren, een tweedehands of refurbished exemplaar aanschaffen of een kijkje nemen bij het aanbod van een duurzamer merk zoals Fairphone. Kies je voor een ander nieuw toestel? Dan kan je de levensduur van je smartphone verlengen met een hoesje en een screenprotector. Op iFixit.com kan je zien hoe makkelijk een toestel te repareren valt
Zo bespaar je energie, als je je smartphone gebruikt:
• wis apps, mails, foto’s, … die je niet gebruikt,
• een kort berichtje verbruikt minder dan bellen, bellen verbruikt minder dan videochatten,
• je batterij kan langer leven door ze niet boven 80 procent op te laden of onder 30 procent te laten zakken.
Als het toestel nog werkt kan je het doneren aan een sociale organisatie, kringwinkel of school uit de buurt. Krijg je je toestel niet meer aan de praat, lever het in bij een erkend inzamelpunt (zoals Recupel). Tot 90% van een smartphone kan worden gerecycleerd, maar toch heeft een Belgisch gezin gemiddeld drie ongebruikte smartphones liggen. Haal dat oude toestel … uit de kast!
Digitalisering levert heel wat voordelen op, maar niet voor iedereen. Er bestaat de zogenaamde digitale kloof, dat is sociale uitsluiting wegens onvoldoende digitale vaardigheden of wegens het gebrek aan een toestel met toegang tot internet. Meer dan 10 procent van de Belgische bevolking heeft thuis geen internet, en dat percentage ligt nog hoger bij mensen die in armoede leven.
Overheidsdiensten, betalingen of het aankopen van een treinticket: tegenwoordig kan het allemaal via internet. Dat kan een meerwaarde zijn, maar wanneer deze noodzakelijke verrichtingen moeilijker, duurder, of onmogelijk zijn zonder internet, spreekt ouderenorganisatie OKRA van digidwang.
Er gaan steeds meer stemmen op voor internet als basisrecht. Daarom wordt in België aan de regering gevraagd om het sociaal tarief voor telecom te herzien, al zijn er al internetproviders die een goedkoper basispakket voorzien voor kwetsbare gezinnen. Heel wat lokale besturen bieden hulp om digitaal wegwijs te worden. Er bestaan ook (betalende) initiatieven zoals Beego waarbij een student je aan huis komt helpen. Ook de organisaties waarmee WSM samenwerkt in Afrika, Azië en Latijns-Amerika zetten de komende jaren in op toegang tot internet voor iedereen.
Artikel uit WSM-magazine 5
bronnen: Koning Boudewijnstichting, UGent, MO*, Recupel
